In onze aanbestedingspraktijk voeren we met regelmaat inkoop- en aanbestedingstrajecten uit voor afvalinzameling en afvalverwerking. Met name het laatste jaar zien we een stijgende lijn in de kosten voor afvalinzameling en afvalverwerking.
Gemeenten en organisaties die met de gevolgen van deze prijsontwikkelingen te maken krijgen, dienen hier rekening mee te houden bij voorgenomen aanbestedingen en het opstellen van prognoses en verwachtingen voor de kosten voor afvalinzameling en -verwerking voor de komende jaren. Onderstaand geven we een inzicht in enkele oorzaken van deze kostenstijgingen.
Ontwikkelingen kosten afvalinzameling
Cao’s laten, ook door schaarste op de arbeidsmarkt voor chauffeurs en prijsontwikkelingen, een stevige loonkostenstijging zien. De overige kosten stijgen ook door de brandstofprijsontwikkeling, congestie (file druk), banden en inflatie. De afgelopen twee jaar is de prijsstijging 7,5 tot 8,5%. De komende jaren zal deze stijging zich nog deels doorzetten.
Dit wordt bevestigd door de recente NEA index gegevens (Bron NEA). Kostenontwikkeling binnenlands vervoer, inclusief brandstofkostenontwikkeling. Indexcijfers: gemiddeld 2016 = 100
|
per deelmarkt |
|
gemiddelde |
op |
op |
op |
op |
op |
|
|
2017** |
1-7-2017 |
1-10-2017 |
1-1-2018 |
1-4-2018 |
1-7-2018* |
|||
|
kiepers |
|
|
103,3 |
103,2 |
104,6 |
106,8 |
107,2 |
108,5 |
|
bedrijfsafval rolcontainers |
|
102,4 |
102,9 |
103,6 |
106,5 |
106,8 |
107,5 |
|
|
bedr.afv. kleine afzetcontainers |
|
102,9 |
102,9 |
104,1 |
107,0 |
107,3 |
108,4 |
|
|
bedrijfsafval autolaadkraan |
|
102,9 |
103,0 |
104,1 |
106,3 |
106,8 |
107,7 |
|
excl. ontwikkelingen m.b.t. congestie, efficiency en productiviteit
* 1-7-2018 zijn voorlopige cijfers - Bron: Panteia/NEA i.o.v. NIWO
** gemiddelde 2017: is het gemiddelde over het gehele jaar en niet het gemiddelde van de vier peilmomenten
Ontwikkelingen kosten afvalverwerking
De kosten om afval tot grondstof te verwerken laten een stijgende lijn zien. De afvalmarkt is een markt die van oudsher sterk reageert op vraag en aanbod. In de crisisjaren nam het aanbod af en is daardoor ook een belangrijk deel van de verwerkingscapaciteit definitief gestopt. Hierdoor is er nu door de economische groei meer aanbod van afval dan beschikbare verwerkingscapaciteit aanwezig. De verwerkers bepalen de verwerkingskosten in belangrijke mate op basis van marktwerking (vraag en aanbod) waardoor tijdens de periode van overcapaciteit de verwerkingsprijzen enorm zijn gedaald. Maar juist daardoor stijgen de prijzen nu enorm.
Investeringen in extra capaciteit blijven echter achter, ook door de lange termijn verwachting dat de hoeveelheid afval structureel moet gaan dalen door preventie en hergebruik. De bereidheid tot extra investeringen is op dit moment beperkt, zowel in Nederland alsook in de rest van Europa.
In andere landen wordt nog veel gestort. Omdat deze landen ook graag willen/moeten verduurzamen, zijn zij bereid hun afval naar Nederland te exporteren. Hierdoor neemt het aanbod van afval nog sterker toe. Verwerkers reageren hierop door nieuw volume aan te trekken voor hogere prijzen en bestaande verwerkingscontracten en volumes niet langer te accepteren. Afvalstromen van een lagere kwaliteit worden kritischer beoordeeld en gemeden. Dit geldt voor brandbaar afval, maar ook voor de afvalstromen die hier indirect op reageren. Deze factoren veroorzaken prijsstijgingen en een tekort aan verwerkingscapaciteit. Deze tendens is van invloed op vrijwel alle afvalstromen.
Naast de prijscorrecties op basis van vraag en aanbod, geven de verwerkers als aanvullende motivatie aan dat ook zij geconfronteerd worden met kostenstijgingen voor arbeid. Ook zij worden geconfronteerd met een toenemende krappere arbeidsmarkt, waardoor het aantrekken en behouden van goed opgeleid personeel gepaard gaat met hogere loonkosten.